Dag iedereen en welkom bij de wonderlijke avonturen van Alexander, een podcast over het leven en de geschiedenis van koning Alexander III van Macedonië, in het Macedonisch hopelijk beter bekend als, en nu komt het, Alyeksandar Vyeliki.
Bent u toevallig de Macedonische taal machtig en bent u waarlijk geschandaliseerd door deze verkrachting van deze Cyrillische letters, stuur uw gele briefkaart dan naar info@alexanderdegrote.info op naar wonderlijke avonturen van Alexander op Facebook of ergens op de website alexander de grote.info
Aflevering 7, een geluksgetal voor velen en hopelijk ook voor de Macedonische koningen die we vandaag gaan bespreken. Ook voor mij was het een gelukkige week. De podcast kende een leuke vooruitgang, met dank aan de website PodNL, waar mijn podcast een week op de voorpagina heeft gestaan. PodNL is een website met alleen maar NL podcasts. Voor alle duidelijkheid, dit is hier geen betaalde reclame voor deze website, maar, eerder een uitvoerig dankwoord. Deze podcast heeft tot nader order geen sponsors en dat wil ik ook graag zo houden.
Mijn dankwoord is uiteraard ook aan u de luisteraar gericht. Uw aantal is toch al gestegen tot meer dan 500 en nadert de 600 Eeuwige dankbaarheid is uw deel.
Het was hopelijk al duidelijk dat deze aflevering terug plaatsvindt in onze Macedonische heimat, weg van die stiekeme en achterbakse Perzen.
En we stappen niet alleen in het vliegtuig vandaag, maar ook in professor Barabas zijn teletijdmachine. Van 336 terug Naar het jaar 700, van Persepolis naar Macedonië voor aflevering 7 van deze podcast:
de Argeadische dynastie van Perdiccas I tot Alexander I.
Ik zal op de website weer een aantal kaartjes zetten, want we gaan vandaag Macedonië verkennen. Maar het moet zoals steeds ook lukken om te volgen zonder bijkomende hulp. Al was het maar door de geografische hulp die ik zal bieden. Indien u echter geen flauw idee heeft waar Griekenland, Bulgarije, de Middellandse Zee, of het vroegere Joegoslavië liggen, kan het toch nuttig zijn om er een Europese landkaart bij te nemen.
Oké, laten we eraan beginnen. We gaan vandaag dus de voorgangers van Alexander III overlopen. Om een stortvloed aan namen in één aflevering te vermijden heb ik deze voorgangers verspreid over twee afleveringen.
Vandaag zullen we het eerst kort Macedonië geografisch situeren om dan over te schakelen naar de eerste 8 koningen.
We zullen het vandaag dus zeker hebben over Alexander I, maar helaas niet over Alexander II. Die zal moeten wachten tot de volgende aflevering. In deze volgende aflevering ga ik dan eerst wat meer over MAcedoniË en haar cultuur vertellen, om daarna de koningen van Perdiccas II tem Perdiccas III te overlopen.
Om deze stortvloed aan namen verteerbaar te houden heb ik alle namen van niet-Macedonië uit deze afleveringen verbannen. Tenzij dat contraproductief zou zijn. Als ik het bijvoorbeeld over Plato heb, ga ik gewoon Plato zeggen en niet “een Griekse filosoof”, want dat zou het alleen maar ingewikkelder maken.
Ik heb nog getwijfeld of ik al deze koningen bij naam noem, maar het lijkt mij handig dat we wat bekend raken met de Macedonische voornamen. Veel van deze namen zullen later een prominente rol krijgen in ons Alexanderverhaal. Perdiccas, Ptolemeus, Pausanius en Craterus om er een paar te noemen, zullen van dichtbij Alexander zijn belevenissen meemaken en vorm geven.
Als het u toch teveel wordt, mag u deze namen wat mij betreft snel vergeten.
Voor we ons overzicht van al deze royale heersers beginnen is, past het om even een korte geografische analyse te maken van Macedonië. Wat bedoelen wij nu precies met Macedonië? Welke gebieden maken allemaal deel uit van dit koninkrijk?
Met alle caveats inzake de relativiteit van grenzen in de oudheid en de beperkte beschikbaarheid van de bronnen natuurlijk. Kaartjes en landsgrenzen helpen ons duidelijkheid te scheppen in ons hoofd. De mens houdt nu eenmaal van duidelijke afgebakende grenzen. Zij zijn een baken van zekerheid in een chaotische wereld.
Ik heb daar geen probleem mee zolang u maar weet dat de werkelijkheid helaas weerbarstiger en grilliger is dan een fictieve lijn die in het zand of in de bergen wordt getrokken.
Ziezo, u hebt uw portie aan filosofische beschouwingen voor deze week ook al binnen kunnen smikkelen.
Er zijn grofweg 3 deelgebieden die we kunnen onderscheiden in Oud-Macedonië.
Het eerste (en belangrijkste uiteraard) is lager-Macedonië, de vlakte aan de Thermische Golf die de hoofdsteden Aega en Pella omvat. Wanneer dit gebied wordt bedreigd, wordt de kern van Macedonië bedreigd. Het omvat de rivier de Haliacmon in het westen en in het oosten vormt de rivier de Axios de oostgrens, hoewel het soms verruimd werd met het gebied tot aan de rivier de STrymon, waar een belangrijke zilvermijn lag aan de berg Dysoron.
Het was een relatief drassig gebied door de vele hoofd- en zijrieveren en het zal voor een groot stuk zal worden gedraineerd om het leefbaar te maken en er landbouw te ontwikkelen.
Daarnaast was er in W richting Hoog-Macedonië. Hoog genoemd, omdat het hoger gelegen was, met heuvels en bergketens.
Dit is ook waar de naam Macedonië van komt. Makedones betekent in het Grieks iets zoals de mensen uit de hoger gelegen gebieden, hoewel het ook kan betekend hebben dat de MAcedoniërs groter waren dan de gemiddelde Griek.
Hoog-Macedonië was een gebied dat veel minder lang onder Macedonische controle was, niet in het minst omdat het een stuk moeilijker te overwinnen was. Vaak zwaaiden er andere koningen of stammenleiders de plak. Soms waren deze leiders een vazal van Macedonië, maar even vaak waren zij de vijand.
En tenslotte was er het zogenaamde Thracisch Macedonië, een gebied aan de oostgrens van Laag-Macedonië, voorbij de rivier de Strymon, dat enkele belangrijke goudmijnen omvatte. Thracisch MacedoniË zal pas veel later in handen van het koninkrijk vallen.
Om de zaken wat te simplifiëren:
- Laag Macedonië was altijd onderdeel van het koninkrijk. Zonder dit gebied was er van het koninkrijk geen sprake
- Hoog Macedonië viel dan weer wel en dan weer niet onder Macedonische heerschappij. Om echt een rol van betekenis te spelen op het Griekse strijdtoneel was controle over dit gebied onontbeerlijk.
- Laag en Hoog Macedonië kan grofweg onderverdeeld worden in 12 gebieden, telkens met 12 stammen die er leefden.
- Thracisch Macedonië was eigenlijk veroverd gebied, maar het was o zo belangrijk om echt de leidende macht te worden, onder meer door de goudmijnen, de aansluiting met de hellespont en de controle over de vaarroute via de Zwarte Zee, waarlangs het levensnoodzakelijke graan vervoerd werd.
Macedonië, had eigenlijk alles om gelukkig te zijn en het was dan ook een gegeerde bruid. Spijtig dat huwelijken in de oudheid vaker wel dan niet gedwongen waren.¨
En die analyse gaat op, zelfs als we Thracisch MAcedonie niet meetellen en enkel spreken over Hoog en Laag Macedonie.
Macedonië lag op het kruispunt van zuid naar noord en van oost naar west. De Romeinse heirbaan de Via Egnetia zal niet toevallig dwars door dit gebied lopen. Er waren mijnen met zilver, koper, ijzer en in mindere mate goud en tin. En Macedonië had vooral een overvloed aan het bruine goud, dat welig tierde op de heuvels en bergvlakten: hout. Geen goud. Hout. Voor het bouwen van schepen, maar ook voor de later zo gevreesde sarissa, de Macedonische speer.
En wie waren de kapers op de kust, deze buren die lonkten naar onze bevallige deerne?
Dat zijn met name de Thessaliërs in het zuiden met de berg Olympus als fictieve grens. Daarnaast Het koninkrijk Epirus in het westen, ofwel het huidige Albanië, vervolgens de ThraciËrs of Bulgaren in het Oosten en ook het schiereiland Chalkidiki, het uierachtige uitsteeksel met drie tepels of vingers, dat vroeger trouwens ook tot Thracië behoorde. Wanneer we ons verhaal namelijk beginnen zal Chalkidiki nog niet of net wel door de meer zuidelijk gelegen Grieken gekoloniseerd zijn.
En dan zijn er ook nog de Yliriers of Joegoslaven in het NW.
En deze Yliriërs en in mindere mate de Thraciers zijn best belangrijk in ons verhaal. Ik hoop dat ik niemand voor het hoofd stoot als ik stel dat de Macedoniërs in wezen niet zoveel verschilden met de Yliriers. Niet alleen zal het koninkrijk vaak krimpen en groeien, afhankelijk van de invloed van de YliriËrs, maar de Macedoniërs zijn waarschijnlijk oorspronkelijk gewoon van dezelfde afkomst als de Yliriërs en de Thraciërs.
Maar de Macedoniërs hebben één gigantisch voordeel. Een pluspunt dat doodeenvoudig is om theoretisch uit te leggen, maar o zo moeilijk blijkt om in de praktijk te bereiken: eenheid van gezag.
Zoals reeds gezegd omvatten Laag en Hoog Macedoni¨ongeveer 12 gebieden met verschillende stammen. Ik ga u hier al deze namen besparen, maar als u aandringt waren Paonië en Pieria enkele van de belangrijkste . En op het toppunt van hun macht, zal de Macedonische koningsdynastie al deze gebieden en stammen verenigen.
Iets waar de YliriËrs, ThraciËrs en eigenlijk ook de Thessaliërs nooit in zullen slagen. Waardoor Macedonië van gewillige bruid langzaam uitgroeit tot een onafhankelijke keizerin die al haar natuurlijke rijkdommen en troeven kan gebruiken om zelf de macht te grijpen.
En wie was deze Mcedonische kongsdynastie? Wel dat waren de Argeaden. Of de Temeniden. Er zijn eigenlijk twee versies. Om het aantal namen te beperken ga ik hier de kortste versie gebruiken, ingevoerd door onze vriend Herodotes.
De Argeaden waren een koninklijk geslacht dat afstamde van Hercules, en dus van Zeus, en ze wwaren afkomstig waren van Argos. Vandaar de naam Argeaden, hoewel daar toch wat onduidelijkheid over bestaat. Sommige auteurs menen dat de naam Argeaden afkomstig is van de tweede koning Argeleus, dan wel van hun eerste hoofdstad, Aegae, maar ik loop vooruit op de feiten.
Belangrijk is dus dat de Argeaden zich beschouwden als echte Grieken, wat hen een nobel karakter gaf. Zo konden ze zich onderscheiden van de gewone bevolking. Buiten enkele minieme uitzonderingen zijn zo goed als alle koningen afkomstig van dit geslacht. Dit kan discriminerend lijken, maar het zorgt wel voor een unificerend symbool dat leidt tot een centralisatie van de macht en een beperking van het aantal dynastieke twisten. En het is dit symbool, deze Argeaden die de Macedoniërs doet onderscheiden van de Yliriërs en Thraciërs.
Ik kan u dan ook niet het verhaaltje onthouden dat Macedonische ouders ongetwijfeld aan hun kinderen vertelden, ’s avonds voor het slapengaan.
Het was het verhaal van 3 jonge knapen. Drie broers, afkomstig van Argos. Het waren geitenhoeders die werkten voor een koning, ergens in Hoog-Macedonië. Toen de koningin brood bakte, rees het brood van de jongste broer telkens dubbel zo hoog. Een eerste voorteken uiteraard. Toen de jongemannen daarna aan de koning vroegen om hun loon te betalen, lachte hij eens goed en wees hij naar een plek op de grond waar de zon scheen: dat kregen ze als loon!.
De tweede oudste broers waren ontzet en ontdaan. De jongste daarentegen schepte driemaal het licht en pakte het mee. Het is mij redelijk onduidelijk of deze schepping van het licht een symbolische daad was, dan wel dat de mythe zo moet worden uitgelegd dat deze kerel echt licht in zijn zak schepte.
Of er nu echt licht werd meegenomen of niet, de 3 broers vertrokken, weg van deze koning-leugenaar. Iemand van de koning zijn onderdanen zei hem echter dat de jongste broer met zijn daad van lichtschepperij een belangrijke en gevaarlijke handeling had gesteld. Wat en hoe wordt niet echt duidelijk gemaakt, maar de koning trok met zijn troepen in achtervolging om de broers te doden. Het drietal konechter ontsnappen, onder meer omdat er een rivier op magische wijze doorwaadbaar werd. Een beetje zoals bij Mozes en de Rode Zee, maar dan minder spectaculair.
De broers konden ontsnappen en de jongste broer stichtte een koninkrijk, en werd koning.
Koning Perdiccas I van Macedonië zag het levenslicht, stichter van de Argeadische dynastie ergens in het begin of het midden van de 7e eeuw v Christus en niet toevallig de eerste koning die we hier gaan bespreken.
Eigenlijk weten we niet meer van Perdiccas I, dan deze mythe en enkele andere mythes waarbij aan Perdiccas in een droom wordt verteld dat hij de geiten moet volgen om zijn koninkrijk te vinden.
Maar mythes zijn belangrijk omdat ze ons meegeven hoe een volk wil dat het gepercipieerd wordt. En wat leren we allemaal uit dit verhaaltje? Wel, dat de Argeadische koningen buitenstaanders zijn, Grieken eigenlijk die lokale stammen en mensen onderwierpen. Grieken uit de mythische stadsstaat Argos die heersen over YliriËrs en andere barbaren.
En we leren ook dat geiten belangrijk zijn. Wat doet vermoeden dat de eerste Macedoniërs, net als de 3 broers, geitenhoeders waren. De hoofdstad van dit nieuwe rijk wordt dan ook niet toevallig Aegae genoemd, wat zoveel betekent als geitenstad, of gebied met veel geiten. Hoewel sommige historici de pret bederven door te stellen dat Aegae eigenlijk stad met water betekent, maar die mensen ga ik hier straal negeren.
Perdiccas I wordt opgevolgd door Argaeus I, en dat zou volgens de NL wikipedia gebeurd zijn in 678 v Chr. Het is mij echter een compleet raadsel waar dit jaartal vandaan komt, dus ik denk dat we dit beter eveneens straal negeren.
Argaeus geeft ons wel een mooi ezelsbruggetje om het te hebben over de oorsprong van de naam Argeaden. Er namelijk enkele kandidaten. Om te beginnen de stad Argos in de Peloponessos, dan wel de stad Argos in Orestis, een deel van de 12 Macedonische deelgebieden, maar sommigen maken van koning Argaeus de stamvader, en de schenker van de naam Argeaden, net zoals Achemenis de schenker was van de Achemenidische dynastie. Nu goed, Argaeus betekent waarschijnlijk, man afkomstig van Argos, dus erg spectaculair wordt het allemaal niet. Nog andere geschiedkundigen menen dat de Argeaden afkomstig zijn van de hoofdstad Aegaen, of We zullen het nooit weten en ten tijde van de Argeaden zelf gebruikte men nooit deze naam, dus zo belangrijk is het allemaal niet.
Argaeus stierf ergens in de 7e eeuw, dat is dus tussen het jaar 699 en 600 v Chr en hij zou als eerste verdedigingsmuren hebben gebouwd in zijn raak, alsook een koninklijke begraafplaats in Aegae (het huidige Vergina).
Hij werd opgevolgd door Filip I, die toen gewoon koning Filip werd genoemd. Ik val in herhaling, maar dat doet de geschiedenis helaas ook.
Filip komt van het Griekse filipos en betekent letterlijk, vriend van paarden. Een samentrekking van de woorden filos, vriend en hippos, paard. Een teken dat de Macedoniërs waarschijnlijk goede ruiters waren. Of goede vrienden waren van paarden. Het één sluit het ander niet uit natuurlijk.
Filip I wordt opgevolgd door Aeropus I. Ook over hem weten we niet veel. Hij was nog een baby toen hij koning werd. De legende stelt dat de Yliriërs in die tijd de MacedoniËrs aanvielen. Ik zeg Yliriërs, maar dit konden voor alle duidelijkheid even goed één van de 12 Macedonische stammen zijn, de term Yliriërs werd namelijk nogal vlotjes toegewezen aan iedereen die geen lid was van het koninkrijk, zeker als het Hoog-Macedonië betrof.
Het waren dus de Yliriërs, dan wel één van de Macedonische stammen, die een aanval op het koninkrijk en de koninklijke troepen pleegden.
De Yliriërs leken victorierijk totdat achter de soldaten iemand de baby-koning Aeropus in zijn mandje omhoog stak. De Macedonische troepen kregen zo een opstoot van vaderlandsliefde dat ze de Yliriërs konden terugdringen en verslaan.
Of dit nu waar is of niet, het toont opnieuw het belang van de Argeadische dynastie, afstammelingen van Heracles die net dat tikkeltje goddelijker waren dan de gewone MAcedoniËr. Als u nu denkt: wat een zever is dat, nodig ik u graag uit om een blik te werpen op de nuchtere Britten of Nederlanders als een prinses gaat trouwen of een nieuwe koning of koningin de troon bestijgt. Ook dat zijn momenten waarop elke rationaliteit verdwijnt als sneeuw voor de zon.
Zijn opvolger is Alcetas I. Ook die naam mag u gerust vergeten, maar we komen wel langzaam aan bij een periode uit de geschiedenis die iets meer wordt ondersteund door geschreven bronnen is: Alcetas zijn zoon, is namelijk Amyntas, niet geheel toevallig Amyntas I genoemd. Hij is de eerste koning die als echte historische figuur wordt vermeld in Herodotes zijn bevindingen, opgetekend in zijn onnavolgbare boek de Historieën.
En we kunnen hier niet toevallig de link maken met onze vorige afleveringen. Het was namelijk Amyntas die koning van de Macedoniërs zal zijn wanneer die een vazalstaat wordt van de Perzen.
Amyntas I zal echter niet de eerste echte belangrijke koning zijn, die eer is weggelegd voor zijn zoonn die toeval of niet, Alexander zal heten. Alexander I van Macedonië.
Wat weten we van Alexander I en zijn vader Amyntas? Ik kan en wil u ook hier niet de sappige anekdote van Herodotes onthouden:
Het verhaal gaat dat de Perzen een delegatie stuurden rond 512 om aan de MAcedoniërs aarde en water te vragen. Amyntas I ging hier, al dan niet noodgedwongen, op in. Wanneer de Perzen ’s avonds vragen om een beetje vrouwelijke metgezellen hun richting uit te sturen, kan Amyntas I niet anders dan hun verzoek inwilligen. Alexander is echter geschokt en hij besluit om zich samen met zijn vrienden te verkleden als vrouwen, binnen te gaan in de kamers van de Perzen en hen in koelen bloede te vermoorden.
Wanneer het Perzische hof ontdekt dat de Perzische delegatie niet terugkeert uit Macedonië wordt een reddingsteam gestuurd. Om de goede vrede te bewaren huwt Amyntas zijn dochter uit aan de zoon van één van de Perzische topgeneraals.
Een leuk verhaaltje, maar als dit waar zou zijn, zouden de Macedoniërs er niet zo makkelijk vanaf zijn gekomen. Het enige wat we hieruit kunnen leren is dat de Macedoniërs vazallen waren van de Perzen en dat de dochter van de Perzische koning werd uitgehuwelijkt aan een edele van het Perzische hof.
Alexander I zal het Mcedonische koninkrijk naar een eerste hoogtepunt in de Griekse bedstede leiden tijdens zijn heerschappij die duurt van ongeveer 500 tot 450 v Chr. Hij doet dit door op magistrale wijze het Grieks-Perzische conflict uit te spelen. Hij speelt een dubbelagent en doet zich voor als vriend van de Grieken. Reden dat hij de filhelleen zal worden genoemd.
Wanneer de Perzen na de nederlaag in Plataea wegvluchten uit Griekenland zal Alexander I dankbaar van het machtsvacuüm gebruik maken en zelfs de vluchtende Perzen uitmoorden.
Macedonië zal nooit meer een vazalstaat van Perzië zijn. Maar dat de Perzen nooit meer zullen terugkomen, is eigenlijk iets dat Alexander I nooit had kunnen weten. Zijn beslissing om de terugtrekkende Perzen langs alle kanten aan te vallen, hoge officieren te vermoorden en grote stukken gebied in te palmen, is dan ook een zware gok. Mochten de Perzen toch besloten hebben om een 3e oorlog te starten, dan was zijn koninkrijk van de aardbol weggevaagd.
Maar de gok van Alexander blijkt de goeie. En daar moeten we hem voor feliciteren. Niet iedereen heeft het lef om heel zijn huis in te zetten op rood of zwart tijdens een spelletje roulette. Hij dierf het wel aan en het balletje viel de goede kant uit. Rien ne va plus!
Alexander I zal de 12 gebieden in Hoog en Laag Macedonië verenigen en een aantal zilvermijnen in gebruik nemen. De vele munten die later werden gevonden zijn hier de schitterende getuigen van. De Macedonische ster met haar 16 stralen schitterde als nooit tevoren.
Niet alleen wordt hij Alexander de filhelleen genoemd die de Grieken tijdens de tweede Perzisch-Griekse oorlog bijstaat met gevaar voor lijf en leden. Hij zal zich door de Olympische rechters ook als Griek laten uitroepen. Dit zat namelijk zo. Alleen echte Grieken, geen Ylirische barbaren, mochten meedoen aan de Olympische Spelen en dus liet hij zijn afkomst onderzoeken. DNA-onderzoek bestond uiteraard nog niet, maar de rechters meenden dat zijn voorouders inderdaad afkomstig waren van Argos en dus Grieks. Hij zou later zelfs één van de Olympische onderdelen winnen. Voorwaar een nobele Griekse koning!
Naar het einde van zijn heerschappij, rond 460, lijkt zijn ster echter al te tanen. Dit leren we uit de numismatiek, een door mij vroeger zwaar onderschatte historische onderzoekstak. Numismatiek, of het onderzoek en de analyse van munten, leert ons namelijk dat vanaf 460 er minder en minder Macedonische munten in omloop zijn, wat erop lijkt te wijzen dat hij de controle over zijn zilvermijnen langzaam maar zeker aan het verliezen as.
De ThraciËrs lijken zich in het oosten te verenigen in het Odryssische koninkrijk en de Atheners beseffen dat ze beter zelf toegang tot hout hebben en beginnen zich te vestigen in Chalkidiki en omstreken.
Alexander laat dus een ongezien machtig koninkrijk achter, maar het prachtige bouwwerk vertoont wel al de eerste barsten.
Het is aan zijn oudste zoon Perdiccas II om de ondankbare taak te krijgen deze barsten te herstellen.
En hier stoppen we. De vorige aflevering, aflevering 5, was bijna 50 minuten lang. Ik heb daar op zich geen probleem mee en als u aan het binge luisteren bent, spoel dan snel door naar de volgende aflevering, maar ik denk dat er gewoon teveel Macedonische koningen en dus ook teveel namen in de ether zouden worden gesmeten als ik ze volprop in één enkele aflevering.
Dus lijkt het me geen kwaad te kunnen dat we hier even pauzeren. Indien u dit beluistert kort nadat ik dit heb opgenomen, met name 22 januari 2021, zal uw pauze 1 of 2 weken duren. Indien u dit veel later beluistert, zal uw pauze slechts enkele minuten bedragen.
Want dit waren een klein beetje de wonderlijke avonturen van koning Alexander I van Macedonië, zeker niet de grootste van alle Macedonische koningen, maar wel een geslepen leider die er niet voor terugdeinsde om een bende pseudo-Ylyrische geitenboeren de terugtrekkende Perzen een stevige schop tegen hun vluchtende achterwerk te geven. De Perzen waren weg en noch Athene noch Sparta had na de verwoestende Grieks-Perzische oorlogen veel te zeggen in het Noorden van Griekenland.
Alexander I verenigde Hoog- en Laag-Macedonië en haar 12 deelgebieden, hij nam een zilvermijn in gebruik en begon munten te slaan in zijn naam, hét teken van een echt rijk.
De Argeaden van Argos, trotse afstammelingen van Heracles, Zeus en diens zoon Makedon, heersten als Griekse edelen over hun Ylirische onderdanen.
We verlaten Macedonië hier dan ook in het jaar 460 voor Christus, niet toevallig het toppunt van Alexander I zijn heerschappij en ook van de Macedonische roem, terwijl de stormwolken die het koninkrijk bedreigen al boven de horizon komen aanwaaien.
Want zeg nu zelf, het is toch altijd leuker om een verhaal te beëindigen met een positieve noot.
En dan kan ik jullie enkel nog een prettige ochtend, dag, avond of nacht toewensen.
Tot ziens
Reactie plaatsen
Reacties